Het hele sociaal-economische model van de 20ste eeuw is gebaseerd op massaproductie, efficiëntie, standaardisering, schaalgrootte. De basis hiervan is centraal aangestuurde energieproductie en een uitgebreid distributiemodel. Grote electriciteitscentrales, waterleidingen, gigantische productiehallen. Deze manier van werken legde de basis voor een snelle welvaartsstijging.Maar er zijn ook lastige kantjes. Massaproductie vraagt om/ creëert massale consumptie van middelmatige goederen, die afgestemd zijn op de gemiddelde consument. Het vraagt ook een doorgedreven transport van grondstoffen, halffabrikaten, goederen en verpakking. Het vraagt een onnatuurlijke aanpassing van mensen aan een centraal georganiseerd leef- en werkschema. Braaf in de rij lopen op school, 9-to-5-jobs, ratraces, verplicht ontspannen in het weekend, ...
Daarmee heeft dit model sterk bijgedragen aan de malaise die de leefkwaliteit van mensen steeds meer aantast. De gevolgen op vlak van het leefmilieu zijn op veel vlakken ronduit rampzalig te noemen.
Maar er zijn uitwegen zichtbaar. Nieuwe technologieën maken dat dit centraal geleide model plaats kan en moet maken voor een nieuw model. Hoe dat model er uit zal zien, weten we niet, maar ik geloof sterk dat decentralisatie een centraal begrip zal zijn.
De weg naar decentralisatie zie je in België al sterk op vlak van energieproductie. Iedereen die het zich kan veroorloven, heeft zonnepanelen op zijn/haar dak liggen of draait een warmtepomp. Maar ook op grotere schaal: warmtekrachtkoppelingen in tuinbouwbedrijven, windmolens, ...
Ook de groeiende vraag naar lokaal geproduceerde voeding past in deze trend, net als alles op vlak van "het nieuwe werken". Het is niet meer nodig dat een kenniswerker op een bepaalde plaats werkt. Zelfs productie van goederen decentraliseert, met een grotere nadruk op maatwerk in plaats van standaard-producten.
Nog enkele voorbeelden:
- Electriciteitsproductie: particuliere windenergie, Stirling-motor
- Michael Pritchard ontwikkelt een mobiel en onderhoudsvriendelijk waterzuiveringstoestel
- productie: 3d-printing, open design, open source hardware, "Nieuwe ambachtelijkheid"
- arbeidsorganisatie: coworking, thuiswerken, "het nieuwe werken"
- ...
We leven in interessante tijden, mijnheer!
